BellyBestFriend
Artykuły / Badania prenatalne w ciąży, czym są i czy warto je robić

Badania prenatalne w ciąży, czym są i czy warto je robić

Pojęcie badań prenatalnych nie dla wszystkich jest zrozumiałe. Często kojarzone jest wyłącznie z inwazyjnymi badaniami prenatalnymi płodu i tym samym utożsamiane jest z ryzykiem utraty ciąży. Postrzeganie to jest zupełnie błędne. Czym zatem są badania prenatalne, kto powinien je wykonywać i czy są one bezpieczne dla dziecka?
 

Czym są badania prenatalne?

Badania prenatalne są to wszystkie badania robione podczas ciąży, które mają na celu ocenę zdrowia i rozwoju dziecka oraz pozwalają wykluczyć bądź potwierdzić wady płodu. Można je podzielić na badania prenatalne nieinwazyjne (zupełnie bezpieczne dla płodu, nie niosących za sobą ryzyka komplikacji lub utraty ciąży) oraz inwazyjne (w zależności od typu badania wiążą się z mniejszym lub większym ryzykiem potencjalnych powikłań lub nawet utraty ciąży).
 

Które kobiety powinny wykonać badania prenatalne? 

Te pierwsze - badanie nieinwazyjne - czyli te w pełni bezpieczne dla płodu, powinna wykonać każda kobieta w ciąży niezależnie od wieku, ilości posiadanych już dzieci, kondycji zdrowotnej itp. Aberracje chromosomowe płodu (np. zespół Downa, Edwardsa) są najczęściej zdarzeniami losowymi i mogą przydarzyć się każdej kobiecie i co warto sobie uświadomić zazwyczaj nie są zależne od ilości posiadanych zdrowych dzieci lub kondycji zdrowotnej matki. Nie daj się zatem zwieść, jeśli w Twojej rodzinie nie występowały dotychczas przypadki ciężkich wad wrodzonych lub Twoje dzieci (jeśli nie jest to Twoja pierwsza ciąża) są zdrowe - nie zwalnia Cię to z badań prenatalnych w kolejnej ciąży. 

Diagnostyka prenatalna jest o tyle istotna, ponieważ współczesna medycyna jest w stanie leczyć wiele wad płodu już w łonie matki lub jeśli nie jest to możliwe przygotować odpowiednie, bezpieczne warunki do porodu dziecka z określoną wadą lub schorzeniem.
 

Rodzaje badań prenatalnych 

Najbardziej znanym i powszechnie stosowanym badaniem prenatalnym nieinwazyjnym w ciąży jest badanie USG. Jest to badanie w pełni bezpieczne.

Badania USG, wykonywane w celu wykluczenia wad płodu, powinny zostać przeprowadzone w ściśle określonym czasie w ciąży: w 12, 20 oraz 30 tygodniu ciąży. Czas wykonania badania jest bardzo ważny, ponieważ niektóre wady wrodzone można wykryć tylko na konkretnym etapie rozwoju płodu (w konkretnych tygodniach ciąży). Nie należy ominąć żadnego z tych trzech badań, ponieważ każde badanie ma na celu trochę inną diagnostykę płodu. Jeśli prowadzisz Kalendarz Ciąży, system przypomni Ci o tych badaniach - sprawdź czego jeszcze dowiesz się o swojej ciąży korzystając z Kalendarza Ciąży

Ważnym badanie USG jest badanie 12 tygodnia ciąży, czyli przezierności karkowej (NT) z oceną ryzyka statystycznego wad genetycznych (trisomii 21,13,18 – czyli zespołu Downa, Edwardsa i Patau). Wykonuje się je dokładnie pomiędzy 11 a 13+6 tygodniem ciąży, gdy długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu (tzw. CRL) wynosi pomiędzy 45-84 mm,czytaj więcej: Na czym polega badanie USG w ciąży 11-14 tydzień i dlaczego jest ono ważne?.

Do dodatkowych, nieinwazyjnych badań prenatalnych należą również test PAPPA lub stosunkowo nowe na rynku testy z krwi (Harmony lub Panorama). Są to badania, które również nie stanowią żadnego zagrożenia dla ciąży, a poszerzają wiedzę na temat ryzyka wystąpienia wad płodu.

Test PAPPA (PAPP-A) polega na pobraniu od ciężarnej próbki krwi żylnej i pomiarze stężenia we krwi dwóch substancji: ciążowego białka osoczowego A (PAPPA) oraz wolnej bety HCG. Są to markery, których dane stężenie we krwi oraz ich stosunek do siebie mogą z dość wysokim prawdopodobieństwem szacować ryzyko wystąpienia zespołu Downa, Edrwardsa i Patau. Test PAPPA powinien być łączony z badaniem USG 12 tygodnia, pomiaru przezierności karkowej płodu.

Testy z krwi np. Panorama, Harmony są to również nieinwazyjne testy prenatalne, który na podstawie próbki krwi matki określają ryzyko trisomii płodu. Jest to jednak badanie dużo bardziej wiarygodne niż test PAPPA, ponieważ bada on materiał genetyczny dziecka krążący we krwi obwodowej matki. W Polsce w dalszym ciągu jest to badanie bardzo drogie oraz dostępne tylko w nielicznych placówkach medycznych.

Czasami istnieje potrzeba dalszego poszerzania diagnostyki prenatalnej i wówczas wykonuje się badania prenatalne inwazyjne, czyli takie, w których występuje niewielkie zagrożenie utraty ciąży. Tego typu badania wykonuje się często u kobiet, które przekroczyły 35 rok życia lub u których wyniki badań nieinwazyjnych (USG lub testu PAPP-A) wykazały duże ryzyko aberracji chromosomowych (równe lub większe niż 1:300).

Należy pamiętać, że o ile badania prenatalne nieinwazyjne szacują jedynie ryzyko wystąpienia wad płodu, to badania inwazyjne dają pewny wynik dotyczący badanych aspektów. Badania te niestety wiążą się z ryzykiem utraty ciąży (około 1-3% w zależności od rodzaju badania).

Do najczęstszych badań inwazyjnych należą amniopunkcja oraz biopsja kosmówki.

Najwcześniej można wykonać biopsję kosmówki (już od 11-14 tygodnia ciąży). Badanie to polega na nakłuciu igłą powłok brzusznych kobiety i pobraniu materiału genetycznego dziecka z kosmówki (błona otaczająca zarodek).

Po ukończeniu 15 tygodnia ciąży można wykonać amniopunkcję. Jest to badanie bezpieczniejsze od biopsji kosmówki, ponieważ materiał do badania pobiera się w płynu owodniowego, co stanowi mniejsze niebezpieczeństwo dla płodu. Podczas tego badania również wprowadza się igłę poprzez brzuch ciężarnej (nakłucie powłok brzusznych). Nie jest to jednak badanie bardzo bolesne, może jedynie powodować dyskomfort u kobiety lub niekiedy lekki ból spowodowany nakłuciem.

Obydwa badania, jeśli prawidłowo wykonane, dają pewny wynik, na który trzeba czekać około 4 tygodnie. Niekiedy wynik wstępny można uzyskać po około tygodniu (np. metodą Fish przy amniopunkcji), jednak jest to dodatkowo płatne i nie wszędzie dostępne.

Decyzja dotycząca diagnostyki inwazyjnej powinna zostać indywidualnie i świadomie podjęta przez kobietę lub parę oczekującą na dziecko. Najlepiej skonsultować ją również z dobrym, zaufanym lekarzem znającym historię medyczną i wyniki badań kobiety. Każda sytuacja jest inna i należy podejść do niej indywidualnie.

Jedno jednak jest pewne - nie należy zastanawiać się nad racjonalnością wykonania nieinwazyjnych badań prenatalnych, czyli podstawowych badań USG. Nie zagrażają one w żaden sposób dziecku, a mogą uratować mu życie.

Jeśli chciałabyś dowiedzieć się jeszcze więcej o badaniach prenatalnych, przeczytaj wywiad z dr. Anettą Karwacką


Autor: dr hab. med. Iwona Szymusik specjalista położnictwa i ginekologii, endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości. Członkini Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG), Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (PTMR), Europejskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (ESHRE) oraz Amerykańskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (ASRM). Specjalizuje się w leczeniu niepłodności, endokrynologii ginekologicznej, zachowaniu zdolności prokreacyjnych (oncofertility), w metodach wspomaganej prokreacji oraz w prowadzeniu ciąży.

 

Czy spodobał Ci się ten artykuł?
Poprzedni artykuł | Następny artykuł
marta1987 20 listopada 2016, 14:01

Ze wzgledu za rada ginekologa zastanawiam sie nad wykonaniem badania genetycznego IONA. Czy warto?

Angela i Piotr 18 czerwca 2018, 12:39

Zastanawiam się nad wykonaniem testu neoBona: https://www.neobona.pl/. Jakie macie doświadczenia?

Lola89 8 sierpnia 2018, 20:48

Ja właśnie jestem w 10 tygodniu ciąży i moja ginekolog już mi doradzała wykonanie testów Panorama z MediStore. Myślę, że wykonam tego typu badanie. U mnie w rodzinie niestety jest osoba, która urodziła się z zespołem Downa. Także chciałaby wiedzieć, czy moje dziecko będzie w pełni zdrowe. Praktycznie zawsze o siebie dbałam, zdrowo się odżywiałam, nie piłam nigdy, ani nie paliłam, ale wiadomo to nie wszystko. Genetyka to jedno, a zdrowy tryb życia to drugie.

holdfast 7 lutego 2019, 11:56

Szczególnie takie badania są ważne dla kobiet po 40 roku życia, ale tez młodsze kobiety mogłby robić takie badania. Chociaz te nieinwazyjne jak krew czy USG. Dlatego ja zapisałam się na zrobienie USG 4D u pani doktor Rozmus-Warcholińskiej w Gyncentrum w Częstochowie. Nie było łatwo się do niej dostać, bo chcieli mnie do kogos innego zapisać, ale si nie dałam i ciesze sie z tego,

Zainteresują Cię również:

6 TOP gadżetów przydatnych w opiece nad noworodkiem

Produkty, które warto uwzględnić w wyprawce dla noworodka. Pomagają, wspierają i ułatwiają codzienne funkcjonowanie młodych rodziców. Sprawdź naszą listę 6 najbardziej przydatnych gadżetów!  czytaj dalej

Ubranka dla noworodka - na co zwracać uwagę?

Ogromna oferta ubranek dla dzieci może przyprawić przyszłych rodziców o zawrót głowy. Na co zwracać uwagę? Czy skład i pochodzenie ubranka mają rzeczywiście takie znaczenie? Dzisiaj podpowiadamy 3 najważniejsze zasady, którymi warto kierować się podczas kompletowania wyprawki dla noworodka. czytaj dalej

Gdzie rodzić - wybór szpitala do porodu

Poród to wyjątkowa chwila. Wraz ze zbliżającym się terminem porodu, wiele kobiet zastanawia się gdzie rodzić. Warto poświęcić trochę czasu na wybór szpitala, w którym chciałabyś aby przyszło na świat Twoje dziecko. Przeczytaj jak się do tego dobrze przygotować, czym się kierować przy wyborze szpitala i jakie informacje zebrać na temat wybranej placówki.    czytaj dalej

7 faktów o karmieniu piersią, o których nie miałaś pojęcia

Czy wiesz, że karmienie piersią może zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór jajnika oraz piersi? A czy słyszałaś, że mleko matki zmienia się nawet w trakcie jednej sesji karmienia? Poznaj 7 faktów ciekawych i nieoczywistych faktów na temat karmienia piersią!  czytaj dalej

Idealna laktacja - kiedy, jak powstaje mleko i dlaczego warto kupić laktator?

Czy idealna laktacja istnieje? Tak! Ale czasami wymaga wsparcia. Są kobiety, dla których karmienie piersią jest zupełnie bezproblemowe. Wiele jednak świeżo upieczonych mam zmaga się z  problemami na początku swojej drogi laktacyjnej: zbyt mała produkcja pokarmu, nieefektywne ssanie przez dziecko, trudności z przystawianiem... O ile trudności z przystawieniem warto skonsultować z położną lub doradczynią, to problem ze zbyt małą ilością pokarmu można rozwiązać samodzielnie, wspomagając się laktatorem. O idealnej laktacji - kiedy i jak powstaje mleko w piersiach oraz czy warto kupić laktator i na co zwrócić uwagę przy wyborze. czytaj dalej

UTWÓRZ KONTO

Twoje dane są u nas bezpieczne. Nigdy nie udostępnimy nikomu Twojego adresu e-mail ani bez Twojego pozwolenia nie będziemy wysyłać do Ciebie wiadomości. My również nie lubimy spamu!

Twój adres e-mail: 
OK Anuluj
Dziękujemy za dołączenie do BellyBestFriend!

Wysłaliśmy do Ciebie wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Aby aktywować konto przejdź do swojej poczty email , a następnie kliknij na link aktywacyjny, który do Ciebie wysłaliśmy.

Jeśli nie widzisz naszej wiadomości, zajrzyj proszę do folderu Spam.

OK (15)